برای چهارباغ نامدار
با “پیاده” نمودن چهارباغ یکی از خواسته های معماران، طراحان شهری و معماران منظر برآورده شد. حال سامان دادن بوضع ناخوشآیند کیفی و کالبدی آن نقش ذهن دلسوزان آن شده است. شاید پاسخ به سوالات زیرکمکی برای سامان دهندگان به این خیابان نامدار باشد:
۱-چرا بعضی از خیابانها جذابیت بیشتری نسبت به دیگر خیابانها دارند؟
۲-چرا ما به بعضی از خیابانها بیشتر می رویم و به برخی کمتر؟
۳-چرا ما ترجیح میدهیم بعضی مواقع ار خیابانهای درون محله ای عبور کنیم تا بزرگ راهها؟
۴-نقش خیابان در زندگی شهری چیست؟
۵-شاخص های خیابان های بزرگ کدامین هستند؟
۶-چرا باید بر کیفیت های کالبدی قابل طراحی متمرکز شد؟
۷-نقش تجربه و قضاوت بر طراحی خیابانها چیست؟
نگاهی به خیابان های بزرگ یا Great Streets
- بعضی خیابان ها بلحاظ “بودن “در آن ها با یکدیگرمتفاوتند. بلوار سن میشل در پاریس با فروشگاه های سراسری، میزهای پر کتاب، کافی شاپ های داخل ساختمان های موزون، جذابیت بیشتری را نسبت به خیابان مارکت در سانفرانسیسکو دارد. و یا خیابان پرینسس در ادینبور با فروشگاه ها و ساختمان ها در یک سمت خیابان و پارک و شهر قدیمی با قلعه های آن در بالای تپه ها در سمت دیگر، بیشتر از ریجنت استریت لندن به دل می‌نشیند.
- ما به بعضی از خیابان ها بیشتر سر میزنیم. این بدان جهت نیست که کاری در آنجا داریم و یا کسب و کار ما در آن خیابان متمرکز است. ممکن است شما بدلایلی بخشی از زندگی خود را در یک خیابان خاص گذرانده باشید که ارتباطی هم به امور مالی یا کاری شما نداشته است.
- ممکن است یک خیابان خاص خاطراتی را در شما تداعی کند یا انتظار ملاقات آشنایی یا نا آشنایی را به وجود آورد
- برخی موارد ترجیح می دهیم از یک خیابان محلی حتی با طولانی تر شدن را همان استفاده کنیم تا از یک بزرگراه
- یکی از مهمترین کارها جمع آوری اطلاعات مقایسه ای در مورد کیفیت های کالبدی بهترین خیابانها، پلان آنها، تقاطع‌ها ،ابعاد ، جزئیات ، الگوها و زمینه های شهری برای طراحان و تصمیم‌گیران جهت مراجعه به آنها است. این اطلاعات زمانی مهم خواهند بود که بتوانند برای تصمیم‌گیری در مورد کیفیت کالبدی آن خیابان ها در مقایسه با یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند. دیدگاه ما باید حتی ورای دانش و درک ما از اطلاعات باشد تا بتوانیم برای ایجاد خیابان های بزرگی که مردم به آنها نیاز دارند مفید فایده باشد.
- بعضی از مردم دوست دارند در مورد خیابان های بزرگ نظر خورا داشته باشند و بر مبنای آن تصمیم‌گیری کنند تا بر مبنای داوری و نظرتجربه شده دیگران.
خیابان معروف رامبلا در بارسلون اسپانیا
خیابان کورس میرابو در اکسان پوآنس در فرانسه
بولوار سن میشل پاریس در فرانسه
نقش خیابان ها در زندگی شهری
- حتماً تا به حال یا گفته اید و یا شنیده اید که بعد از ظهر خوشی را در فلان خیابان گذراندم. چه خیابان پرانرژی و خوشایندیست ؟ این بدان علت است که بعضی از خیابانها “بزرگ” نامیده می‌شوند که این بزرگی به اندازه ، تعداد، عظیم بودن ، اشرافی بودن و………بستگی ندارد. خیابان های بزرگ آنهایی هستند که به طور مشخص دارای کیفیت و کاراکتر عالی هستند.
- خیابان ها متفاوت از تاسیسات شهری هستند ،بیش از فضاهای کالبدی خطی هستند که به مردم و کالاها اجازه رفتن از جایی به جایی دیگر را می‌دهند.
- ارتباطات یا communication اصلی ترین مقصد خیابان ها است، خیابان هایی که ارتباطات شهری، رفاه شهری ساختار و فرم را معتدل می سازند. واین خیابان ها هستند که به ساده ترین شکل خود به مردم اجازه می‌دهند از خانه خود بیایند و از آن طریق به دیگر نقاط شهر یا بیرون شهر متصل گردند.
- خیابان ها مکان هایی برای مراودت و معاشرت های اجتماعی و تجاری هستند. وجود این خیابانها است که شما می توانید با مردم معاشرت کنید که این خود یکی از ابتدایی‌ترین دلیل زندگی مردم در شهرها ست.
- خیابان تحرک است ، نگاه کردن است، عبور است، ازجایی بجایی رفتن است، محل زودگذر چهره ها و فرم ها است، محل تغییر حالات و لباس‌ها است.
- برخی خیابان ها برای مبادلات خدمات و کالا هستند، مکان‌هایی برای کسب و کار، آنها ویترین های عمومی هستند که آنچه را که جامعه می خواهد به به نمایش میگذارد و ارائه می‌دهند.
- خیابان یک فضای سیاسی هم هست ، مردم در آن از خواسته هایشان میگویند، کارناوال ها را براه می اندازند و حتی در مورد تصمیم گیریهای شهری به بحث می نشینند.
- مردم شهر نقش سمبولیک، مراسمی ، اجتماعی و سیاسی خیابانها را می فهمند و برای تصمیم گیری موثر امورشهری از خود نظر می دهند.
- در خیابان های بزرگ یک چیز جادویی وجود دارد. ما به آنها جذب می‌شویم نه به دلیل اینکه باید به آنجا برویم بلکه به این علت که باید آنجا باشیم. این خیابان ها سمبل “جامعه و تاریخ “هستند وخاطرات عمومی را به یاد می‌آورند.
- در یک خیابان بزرگ ما اجازه می یابیم رویا پیدا کنیم. چیزهایی را به یاد آوریم که شاید هیچوقت اتفاق نیفتاده باشد و در انتظار چیزهایی باشیم که ممکن است هیچوقت هم اتفاق نیفتد.
خیابان معروف رامبلا در بارسلون اسپانیا
تمرکز برکیفیت های قابل طراحی کالبدی
- وقتی در مورد بهترین و مهمترین خیابان ها از نظرفرم کالبدی جستجو می کنید، طبیعتا” آن نوع خیابان هایی که دارای کیفیت کالبدی هستند ، مطرح می گردند. در واقع بعضی ها معتقدند طرح کالبدی مهم است ولی نه به اندازه ویژگی های اقتصادی و اجتماعی آن، ولی هردو عقیدهِ موافقِ طراحی یا عدم طراحی به داشتن کالبد با کیفیت توافق دارند.
ضوابط و معیارهایی برای “خیابان های بزرگ”
- چه کار مهمی را یک “خیابان یزرگ” باید انجام دهد؟ اولین و مهمترین انتظار از یک خیابان این است که کمک نماید تا “اجتماع” بوجود آید. باید روابط بین مردم را تسهیل نماید تا آنها بتوانند در داخل ارکستری قرار گیرند که بطور انفرادی امکان حضورش را نمی داشتند. باید براحتی و آسانی قابل دسترس باشد و ارتباط بین خود و دیگر نقاط شهری را به وجود آورند.
- خیابان باید ُپر خواسته ترین مکان برای بودن در آن ،گذران فراغت ، زندگی کردن ،بازی کردن و کار کردن در آن باشد.
- یک خیابان بزرگ باید به طور فیزیکی راحت و ایمن باشد. باید خنک تر و ُپر سایه تر از دیگر خیابان ها در تابستان داغ باشد. نباید به مهمان ناخواندهِ باد اجازه ورود از بین ساختمان ها را بدهد .باید امکان پیاده روی جمعیت زیادی را در خود بوجود آورد.
- بهترین خیابان ،مشارکت مردم را بیشترتشویق می کند. مردم در آن متوقف می‌شوند و شاید بنشینند و نگاه کنند . البته مشارکت در زندگی یک خیابان به ساکنین ساختمان های آن نیز بستگی دارد تا کیفیتی را به خیابان بیفزایند.
- بهترین خیابان آن است که بخاطر سپرده شود.
- تعین ضوابط و معیار برای بهترین خیابانها یک چیز است و شناختن آنها موقعی که وجود دارند چیز دیگری است. عناصر آسایش نسبت به عناصر دیگر بهتر می‌توانند عینیت پیدا کنند.
تجربه و داوری
مردم در شناخت و استفاده از ضوابط و معیار ها با یکدیگر متفاوت هستند.
- چرا یک خیابان از نظر اجتماعی مهمتر از یک میدان است؟ چرا فلان خیابان بزرگ است؟ برای چه بزرگ است؟ برای کجا بزرگ است؟ این سوالاتی هستند که در مواقع نتیجه گیری ها ما را متاثرمی سازند.
تنظیمات “خیابان بزرگ”
تمام خیابانها نوعی تنظیمات دارند که در طرحها و بلوک بندیها و در مقیاسی دیگر در فضاهای باز و بسته تجلی می یابند. شاید تضاد بین تنضیمات یک خیابان و پیرامونش در اندازه و شکل و یا در طبیعت گرایی، آنرا از خیابانی دیگر متفاوت سازد. و شاید “موقعیت مکانی” اهمیت شاخص آن خیابان محسوب گردد.